شاید بارها شده باشد که برای انجام کارها و فعالیت های خود از عبارت “از شنبه” استفاده کرده اید و کار خود را به روزها و هفته های آینده موکول کرده اید. اما حقیقت این است که برای شروع برخی از کارهایتان هرگز آن شنبه ای که منتظرش بوده اید، نیامده است و هیچ شنبه ای با شنبه ی دیگر فرقی نداشته است.
یکی از موانع مهم بر سر راه موفقیت های فردی و تحصیلی اهمال کاری است. اهمال کاری در لغت به معنای به تعویق انداختن کارها یا اجتناب کردن از انجام کارها و به اتمام نرساندن آن ها است.
در اهمال کاری فرد ترجیح می دهد که کارهای مهم و ضروری اش را به تاخیر بیندازد و به انجام کارهای غیرضروری و معمولی بپردازد، یعنی الویت را به کارهایی می دهد که رنج انجام دادنشان کمتر و لذت انجام دادنشان بیشتر است.
شاید اهمال کاری همان درنگ کوتاهی باشد که در یک لحظه تصمیم می گیرید کاری را انجام دهید، اما در انجام آن مردد شده، منصرف می شوید و کنار می کشید.
شاید بتوان گفت که در اهمال کاری فرد از “اصل لذت” تبعیت می کند و به جای اینکه به پیامدهای بلندمدت رفتارها و تصمیمات خود بیندیشد، ترجیح میدهد کارها و رفتارهایی که برایش لذت بخش است را انجام داده و از رفتارها و کارهایی که سخت و رنج آور است اجتناب کند. همچنین نمی تواند برآورد کند که وقتی کارهایش را به تعویق می اندازد، بعدا چه پیامدها و احساسات تلخ و سختی با خود به دنبال خواهد داشت.
اهمال کاری فرصت های مهم زیادی را از ما می گیرد، فرصت هایی که ممکن است فقط یکبار به سراغ آدم بیاید. شما می توانید جایگاه بهتری در زندگی خود داشته باشید اما اهمال کاری این جایگاه را از شما دریغ کرده است و شما نیز به همین جایگاه فعلیتان بسنده کرده اید.
طبق نظر “گرگوری شراو”، اهمال کاری را زمانی می توانیم به عنوان یک اختلال رفتاری درنظر بگیریم که دارای سه ویژگی باشد :
- این اهمال کاری در کارهای ضروری نیز وجود داشته باشد.
- عملکرد ، بهره وری و کارایی فرد را کاهش دهد.
- به طور کلی باعث تاخیر در انجام همه ی کارها و فعالیت ها شود.
– از پیامدهای اهمال کاری می توان به موارد زیر اشاره کرد : استرس، اضطراب، احساس بی کفایتی، احساس گناه، کاهش بهره وری، ایجاد شرایط بحرانی، رنجش دیگران به دلیل عدم مسئولیت پذیری، اختلال در سلامت جسمی، افسردگی و …
دلایـل اهـمـال کـاری :
- ترس از شکست خوردن : از پیامدهای ناخوشایند شکست اجتناب می کنند، بنابراین شروع کارها و یا به اتمام رساندن آن ها را به تعویق می اندازند.
- ترس از موفق شدن : این افراد ممکن است تصور کنند که اگر در کاری موفق شوند، انتظارات و توقعات افراد از آن ها افزایش پیدا می کند.
- کامل گرایی : داشتن انتظارات و معیارهای سطح بالا و دست نیافتنی فرد از خود، که به دلیل بیش از حد دست نیافتنی و سطح بالا بودنشان، فرد به جای تلاش برای رسیدن به آن ها، به حالت منفعل درمی آید و کارهای خود را به تعویق می اندازد و در انجام آن ها اهمال کاری می کند.
- ترس از عدم استقلال : افراد اهمال کار، وظایف خود را نوعی اجبار درنظر می گیرند که به نوعی مجبورشده اند آن ها را انجام دهند. بنابراین برای اینکه ثابت کنند که استقلال داشته و بر شرایط تسلط و کنترل دارند، کارها را به تعویق می اندازند.
- ترس از تنهایی : این افراد تصور می کنند که اگر مشغول انجام کارهایشان شوند، فرصت تعامل و رفت و آمد با دوستان و آشنایان خود را از دست می دهند و به فردی تنها تبدیل می شوند. به همین دلیل کارهای خود را به تعویق انداخته و تعامل با دوستان خود را در الویت قرار می دهند.
- دست کم گرفتن توانایی های خود : برخی از افراد اهمال کار توانایی های خود را ناکافی می دانند و حتی در صورت تلاش سخت برای انجام کارهایشان، تلاش خود را بی فایده می دانند. به همین دلیل یا کاری را شروع نمی کنند و یا آن را نصفه رها کرده و به پایان نمی رسانند.
- از دیگر دلایل اهمال کاری می توان به خستگی و داشتن کسالت، نداشتن اطلاعات و مهارت کافی برای انجام کارها، خصومت و عصبانیت نسبت به دیگران، باورهای منفی در مورد خود، زیاد بودن حجم تکالیف و کارها و … اشاره کرد.
مـتـداول تـریـن انـواع اهـمـال کـاری :
- نادیده گرفتن اهمیت تکلیف و یا به طورکلی انکار وجود تکلیف
- بیش از حد سخت یا بیش از حد آسان پیش بینی کردن تکلیف (برآورد اشتباه)
- جایگزین کردن یک تکلیف به جای یک تکلیف مهم تر (برای مثال مرتب کردن اتاق به جای درس خواندن)
- کم شمردن تاثیر انجام تکالیف بر آینده
- بیش از اندازه بر روی بخش جزئی و کوچک یک تکلیف متمرکز شدن، به جای کامل انجام دادن آن
- ساعت های رفع خستگی و استراحت را بیش از حد طولانی کردن
تـفـاوت بـیـن تـنـبـلـی و اهـمـال کـاری :
رفتار افراد تنبل و افراد اهمال کار در بسیاری از موارد شبیه به یکدیگر است. تنبل یعنی فردی که هیچ تمایلی به کار کردن نداشته باشد و بیکار و تن پرور باشد اما فرد اهمال کار در انجام کارها درنگ می کند، کارها را پشت گوش و به تعویق می اندازد و یا کاری را که شروع کرده است به پایان نمی رساند.
مثلا فردی را درنظر بگیرید که هر روز ساعت 12 ظهر از خواب بیدار می شود، هیچ مسئولیتی را در زندگی به عهده نمی گیرد، کار نمی کند، فعالیت سودمندی انجام نمی دهد و فقط می خورد و می خوابد. این فرد تنبل نامیده می شود.
در مقابل فردی را درنظر بگیرید که هر روز سر کار می رود و از 7 صبح تا 10 شب کار می کند، همزمان چندین شغل کوچک دیگر را نیز انجام می دهد اما تا به امروز 7 بار تصمیم به ترک سیگار گرفته ولی آن را به تعویق انداخته یا نیمه کاره رها کرده است و تعداد زیادی کارهای عقب مانده دارد. این فرد اهمال کار نامیده می شود.
“فراموش نکنید که بسیاری از اوقات دلیل تنبلی و اهمال کاری ما این است که دل به لذت های آنی و ناپایدار بسته ایم.”
